بیگ بنگ: همانطور که در قسمت پیشین توضیحات جامعی در مورد ذره اسرار آمیز هیگز و داستان شکل گیری آن از جمله، جست و جوی منشاء جرم در جهان، میدان اسرار آمیز فراگیر کیهانی و ذره هیگز و افسانه ماهی و اقیانوس ارائه کرده بودیم، امروز نیز ادامه این داستان شگفت انگیز، که درنهایت به آشکار سازی ذره هیگز و کسب جایزه نوبل فیزیک 2013 برای پیتر هیگز و فرانسوا آنگلر شد را تقدیم دوستاران علم می کنیم.

مقالات نوبل ساز

پیتر هیگز با ارائه نظریه شگفت انگیز میدان هیگز نه تنها توانست منشاء جرم ذرات بنیادی در جهان را توضیح دهد؛ بلکه حتی راهکاری عملی برای پرده برداری از وجود این میدان اسرار آمیز را هم ارائه داد. البته در همان زمان یعنی در سال 1964 دو فیزیکدان دیگر به نام فرانسوا آنگلر و رابرت براوت در دانشگاه آزاد بروکسل در بلژیک نیز بطور مستقل از پیتر هیگز موفق شده بودند نظریه ای مشابه نظریه هیگز برای تبیین مفهوم جرم در جهان ارائه کنند. بدین ترتیب هم مقاله هیگز و هم مقاله مشترک آنگلر و براوت هر دو در سال 1964 در نشریه علمی و بسیار معتبر و معروف « Physical Review Letters » چاپ شدند و همین مقالات بودند که در نهایت پس از 50 سال به جایزه نوبل امسال منجر شدند.

فرانسوا انگلر ( راست ) و پیتر هیگز (  چپ ) برندگان نوبل فیزیک سال 2013

پیچیده ترین آزمایش علمی تاریخ

هنگامی که پیتر هیگز به همراه فرانسوا آنگلر و رابرت براوت مقاله خود را منتشر کردند خودشان هم تصور نمی کردند که در مدت عمر خود شاهد کشف کوانتوم میدان اسرار آمیزی که وجود آن را پیش بینی کرده بودند باشند. علت این مساله هم به ویژگی های خاص ذره هیگز باز می گشت. مجموعه آزمایشاتی که پس از پیش بینی وجود ذره هیگز توسط قوی ترین شتاب دهنده های موجود جهان انجام شده بود نشان می داد که این ذره باید جرم بسیار بالایی داشته باشد؛ جرمی آنچنان زیاد که ایجاد آن فراتر از توانمدنی تمامی شتاب دهنده های گوشه گوشه جهان بود.

نمایی از بخش داخلی آشکار ساز ATLAS ( اطلس) . به ابعاد شخصی که در جلوی آن ایستاده توجه کنید. درقلب این آشکار ساز و سایر آشکار سازهای LHC در هر ثانیه تقریبا 600 میلیون برخورد پروتونی صورت می گیرد که این آشکارسازهای عظیم باید تمامی ذرات حاصل از هر برخورد را ثبت کنند.

جرم بسیار زیاد، احتمال تولید بسیار پایین و طول عمر بسیار کوتاه، همه و همه تولید و آشکار سازی ذره هیگز را با دشواری های بسیاری روبرو کرده بود؛ بطوری که هیچ یک از شتاب دهنده هایی که پیش از این ساخته شده بودند از پس کشف این ذره راز آمیز بر نیامده بودند تا اینکه سرانجام قوی ترین شتاب دهنده حال حاضر جهان یعنی « برخورد دهنده بزرگ هادرون ها » ( LHC ) پس از بیش از یک دهه تلاش بی وقفه هزاران دانشمند و مهندس از سراسر جهان در روز 20 نوامبر 2009 در آزمایشگاه بین المللی فیزیک ذرات بنیادی سرن در مرز دو کشور سوئیس و فرانسه شروع به کار کرد. تقریبا طی چهار سال گذشته ، ارتشی از فیزیکدان ها با کمک ابر کامپیوترهای خود مشغول تجزیه و تحلیل داده های حاصل از برخورد پروتون ها فوق العاده پر انرژی در قلب آشکارسازهای عظیم LHC بوده اند بلکه ازمیان انبوهی از داده ها، نشانه هایی مبنی بر وجود ذره هیگز را بیابند. آنها سرانجام در ماه جولای 2012 به این اطمینان رسیدند که ذره ای با ویژگی های شبیه به ذره هیگز با جرمی تقریبا 130 برابر جرم پروتون یافته اند. اما مشخص کردن اینکه آیا این ذره قطعا همان ذره اسرار آمیز هیگر است یا نه به تجزیه و تحلیل های باز هم بیشتر و دقیق تری نیاز داشت.

یکی از ویژگی های بسیار مهم این ذره تازه کشف شده که باید با دقت بیشتری اندازه گیری می شد اسپین ذره بود. براساس نظریه هیگز، میدان هیگز یک میدان اسکالر است و بنابراین اسپین ذره هیگز باید برابر صفر باشد. اما نتایج حاصل از آزمایشات LHC اسپین 2 را نیز برای این ذره تازه کشف شده محتمل می دانست و بنابراین برای مشخص کردن دقیق تر اسپین ذره تازه کشف شده به تجزیه و تحلیل برخوردهای پروتونی باز هم بیشتری نیاز بود. در نهایت تلاش های طاقت فرسا و پشتکار خستگی ناپذیر فیزیکدان ها در روز 14 مارس 2013 به نتیجه رسید و کشف ذره هیگز بطور رسمی توسط آزمایشگاه بین المللی سرن اعلام شد.

بازسازی کامپیوتری یکی از برخوردهای پروتونی که به ایجاد ذره هیگز منجر شد.

هیگز، آنگلر و نوبل

با کشف ذره هیگز تقریبا تمامی نشریات علمی معتبر جهان این کشف بزرگ را بعنوان مهمترین کشف علمی سال اعلام کردند و تقریبا همه مطمئن بودند که جایزه نوبل امسال ( سال 2013 ) به این دستاورد بزرگ علمی تعلق خواهند گرفت. حدس ها درست از آب در آمدند و پیتر هیگز به همراه فرانسوا آنگلر مشترکا جایزه نوبل را به خانه بردند. متاسفانه به نتیجه رسیدن عملیات جست و جوی ذره راز آمیز هیگز به واسطه پیچیدگی های بسیار زیادی که داشت آنقدر طول کشید – نزدیک به 50 سال تمام – که رابرت براوت فرصت دریافت جایزه را پیدا نکرد و تقریبا دو سال پیش در سن 82 سالگی از دنیا رفت.

جایزه نوبل امسال چه به لحاظ شگفت انگیز بودن نظریه مرتبط با آن و چه به لحاظ پیچیدگی های فوق العاده بالای آزمایشات تجربی مورد نیاز برای تایید صحت نظریه مزبور در تاریخ جوایز نوبل بی نظیر بود. بدین ترتیب با اهدای جایزه نوبل فیزیک امسال ، فصلی دیگر از کتاب داستان شگفت انگیز علم هم به پایان رسید، فصلی که در کنار سایر فصول این کتاب پر ماجرا ، صفحاتی دیگر از روایت تلاش های پژوهشگران برای گسترش دیدگاه بشر نسبت به اسرار و شگفتی های بی پایان هستی را برای آیندگان به یادگار خواهد گذاشت. پایان

thanks to:bigbang

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: